W Polsce istnieją dwa rodzaje ośrodków: otwarte, podlegające nadzorowi Urzędu ds. Cudzoziemców, i zamknięte (SOC), nadzorowane przez Straż Graniczną.

Do SOC trafiają osoby, które przekroczyły polsko-białoruską granicę w sposób nieuregulowany (bez odpowiednich dokumentów) i zostały zatrzymane przez Straż Graniczną. Wielu z tych ludzi ucieka z krajów objętych konfliktami zbrojnymi, poszukując ochrony międzynarodowej w Polsce lub migruje z regionów, w których rażąco łamane są prawa człowieka, a także z powodu ciągłej przemocy, represji, biedy i zmian klimatycznych, dążąc do poprawy swojego życia.

Jak wygląda pobyt w takim ośrodku?

Zazwyczaj placówki otoczone są wysokim murem i drutem kolczastym, w oknach znajdują się kraty. Mieszkańcy SOC nie mogą ich opuszczać. W przypadku nagłego pogorszenia stanu zdrowia, transport do szpitala odbywa się w konwoju uzbrojonych funkcjonariuszy, niejednokrotnie w kajdankach. W ośrodkach obowiązują również liczne zakazy i nakazy np. nakaz oddania swoich środków finansowych do depozytu lub zakaz posiadania telefonu z internetem i możliwością rejestracji dźwięku i obrazu. Dostęp do internetu możliwy jest tylko w określonym czasie w ciągu dnia i na należących do ośrodka urządzeniach. Spotkania z osobami z zewnątrz również odbywają się w ściśle określonych godzinach na wcześniej złożony i zaakceptowany wniosek. W SOC istnieje oferta zajęć edukacyjnych, czy rekreacyjnych, jednak jest ona znacznie uboższa niż w ośrodkach otwartych. Osadzeni w ośrodku są w trudnej kondycji psychofizycznej. Osoby te cierpią na zespół stresu pourazowego (PTSD), a kontakt z lekarzem, czy psychologiem jest bardzo utrudniony. Powód w ośrodku trwa od dwóch do kilkunastu miesięcy. Okres detencji przedłuża się na wniosek Komendanta Straży Granicznej, często bez poinformowania o tym odpowiednio wcześniej oraz uzasadnienia decyzji osobie osadzonej. 

Nasze działania skupione są m.in. na zapewnieniu odpowiedniej opieki prawnej, psychologicznej oraz wsparcia rzeczowego. Osobom, które trafiają do placówek SOC tłumaczymy sytuację, w której się znalazły oraz ich prawa i obowiązki w procedurze o ochronę międzynarodową w Polsce. Stanowimy także wsparcie po opuszczeniu SOC: organizujemy transport do ośrodka recepcyjnego (otwartego), pomagamy kupić bilet, czy zaopatrujemy w jedzenie na najbliższe dni.